Istòria de la fotografia de guèrra
La fotografia de guèrra neish e se desvolopa dambe la tecnica fotografica. Lo començament de la fotografia de guèrra (1840-1900) La fotografia de guèrra neish dambe la tecnica fotografica dens las annadas 1840, dambe lo daguerreotipe de Nicéphore Niépce e Louis Daguerre (1839) e lo calotipe de William Henry Fox Talbot (1841). La tecnologia impausa…
Per Jean-Claude Clermont
La fotografia de guèrra neish e se desvolopa dambe la tecnica fotografica.
Lo començament de la fotografia de guèrra (1840-1900)
La fotografia de guèrra neish dambe la tecnica fotografica dens las annadas 1840, dambe lo daguerreotipe de Nicéphore Niépce e Louis Daguerre (1839) e lo calotipe de William Henry Fox Talbot (1841).
La tecnologia impausa longs temps de pausa e non pòt pas prénguer sonque scènas fixas. Lo contengut deus imatges e la representacion de la guèrra va evoluar dambe las tecnicas e las espèras deu public. L’istòria a conservat lo nom d’aqueths pionèrs de la fòto de guèrra.
Roger Fenton e la Guèrra de Crimèa (1853-1856)
Roger FENTON, The Valley of the Shadow of Death © Wikimedia
L’istòria de la fotografia de guèrra comença dambe Roger Fenton e la guèrra de Crimèa. En efèit, Roger Fenton recep deu govèrn britanic en 1855 la mission d’èster lo fotografe oficiau de la Guèrra de Crimèa. Produsirà haut o baish 350 fòtos.
Dificultat tecnica o constrenta politica, las fòtos hèn véder ua guèrra « neta ». Nada scèna de combats, ni nafrats, ni mòrts, exceptat de faiçon metaforica; per exemple dens The Valley of the Shadow of Death.
La guèrra de Crimèa amia ua produccion d’imatges de tota traca: dessenh, litografia, gravadura, pintrura, fotografia, etc. Ei ua estapa importanta dens l’espleit comerciau deus imatges. Las espròvas sus papèr salat a partir d’un negatiu sus veire au collodion umide son difusadas en Euròpa e aus USA. Mes, abans de publicar las fòtos, l’Illustrated London News, partenari de l’operacion, deu realizar gravaduras.
Felice Beato e la dusau Guèrra de l’Òpi (1860)
Felice BEATO, Presa deu casteràs de Takou, © París, Musèu de l’Armada, Dist. RMN-Grand Palais
En 1860, Felice Beato succedish a Felton en Crimèa e realiza los prumèrs reportatges fotografics en China pendent la dusau Guèrra de l’Òpi (Imatge 9). Dambe un biaish ideologic impausat: los mòrts son sonque chinés e los imatges deven afirmar la poténcia imperialista de Grana Bretanha.
.
.
.
..
.
La guèrra de Secession (1861-1865)
Alexander GARDNER – « Bodies on the battlefield at Antietam » – United States Library of Congress © Wikimedia Commons
Dambe la guèrra de Secession, la fotografia americana coneish ua aviada de non pas créser. Los fotografes realizan vertadèrs reportatges.
Lo mei celèbre deus fotografes de la guèrra de Secession ei Mathew B. Brady. Embaucha 17 assistents que van suus camps batalhèrs. Daubuns dèishan ua òbra reconeguda, com Alexander Gardner o George N. Barnard.
Los prumèrs clichats de soldats mòrts hèn prénguer consciéncia de l’orror deu conflicte. Lo New York Times escriu: « Brady a portat au país la pròva esglasianta de la realitat d’aquera guèrra ».
Brady espèra véner la soa produccion au govèrn american. Aqueste refusa e Brady hè falhita. Fin finala, lo Congrès crompa la colleccion en 1875 per 25 000 dòlars.
La guèrra francoprussiana e la Comuna (1870-1871)
La guèrra francoprussiana dèisha drin de fòtos. La fotografia jòga un mei gran ròtle dens los mes que seguishen, pendent la Comuna de París. Los dus camps emplegan la fotografia entà desvolopar la lor estrategia politica, dambe tostemps las constrentas tecnicas deus temps de pausa longs que hèn pusheu1 au movement.
Appert – Massacre des dominicains d’Arcueil, lo 25 de mai de 1871, fotomontatge extrèit deu recuelh Crimes de la Commune, Bibliotèca istorica de la Vila de París
Deu costat deus Comunards, los fotografes partisans insistishen sus la fotografia de grops sus las barricadas. Los Comunards son los eròis navèths que prenguen possession de las carrèras de París. La fòto los presenta dambe un quadratge sarrat, a hautor d’òme .
Los imatges deus Versalhés son regde diferents. L’inventari de las catastròfas e los bastiments destrusits acusan los Comunards. Las roeinas se hèn los subjèctes d’ua fotografia comerciau. La seria d’Adolphe Braun (1812-1877), Teatre de la guèrra vad lo simbèu de la guèrra de 1870 e de la Comuna.
Auta utilizacion de las tecnicas fotograficas, los hrairs Appert se hèn ua especialitat deu fotomontatge en publicar en 1874, l’album los Crimis de la Comuna, que son mesas en scèna d’eveniments reaus dambe actors. Un obratge qu’Alphonse Thiers utilizarà entà justificar la soa politica repressiva.
Lo sègle XXau – 1900-1950 – la pujada en poténcia
Los conflictes internacionaus se seguishen dens aqueth sègle, ça’m-par lo mei violent de l’istòria modèrna. Los mejans tecnics se multiplican, la set deus legidors de jornaus illustrats ei sense limit. E los govèrns hèn de la fotografia ua atruna de propaganda.
Los grans conflictes de la prumèra mieitat deu sègle son, d’un biaish o d’un aute, conflictes mondiaus e mobilizan los mejans de premsa de tots los grans país:
- La Prumèra Guèrra Mondiau,
- La Guèrra Civila d’Espanha,
- La Dusau Guèrra Mondiau.
La prumèra Guèrra Mondiau (1914-1918)
Le Miroir n° 54 deu 6 de deceme de 1914, BNF Gallica
Pendent la prumèra Guèrra Mondiau, França aucupa ua plaça particulara en matèria de fotografia de guèrra. Mes, l’essenciau deus clichats publicats dens la premsa proveng deus soldats que’us venen a las revistas illustradas. Com Le Miroir l’escriu en pagina Ua pendent 4 ans, « Le Miroir paga lo prètz quau que sia peus documents fotografics relatius a la guèrra que presentan un interès particular« . E la premsa utiliza drin los clichats oficiaus de la Seccion Fotografica de l’Armada, tròp cars e pas pro sensacionaus.
A partir de la prima de 1915, los imatges de còs2 se multiplican, dambe un vederisme3 evident com la cobèrta de Le Miroir deu 6 de deceme de 1914 entitolada Un lòctenent alemand tuat dens l’arbo d’on tirava suus nostes oficièrs.
En França, la censura dèisha sovent passar los clichats mei terribles. Totun, la premsa se floisha4 davant la censura militara e diplomatica, mes pas davant la censura politica. Atau, los jornaus an lo dret de criticar la faiçon dont lo govèrn condusish la guèrra. Per contra, evocar las operacions militaras suu terren ei defendut.
La guèrra de 1914-1918 a un impacte considerable dens l’istòria de la premsa, autant en França com en Alemanha. E, si los diaris coneishen dificultats economicas, los tiratges de las revistas demoran hauts: un milion d’exemplars en 1917 entà Le Miroir. Profièitan de las tecnicas d’impression dambe l’eliogravadura e de l’apeténcia deu public per tostemps mei d’imatges.
La Guèrra Civila Espanhòla (1936-1939)
La Guèrra Civila Espanhòla estèc qualificada de prumèra guèrra mediatica. Mei d’un factor ahortish lo caractèr mediatic d’aqueth conflicte: lo son desvolopament suu continent europèu, la polarizacion politica dambe l’intervencion de fòrças estrangèras, la guèrra « totau » dambe efèits devastators sus la populacion, navèths mejans entà captar e difusar l’informacion e, sustot, l’implicacion de las populacions entà mobilizar l’opinion publica mondiau.
Lo bombardament de Guernica, 1937 © Wikimedias Commons
Aqueth impacte deus mèdias n’ei pas a l’acès5 de l’instrumentalizacion e de la propaganda. Atau, lo bombardament de Guernica n’ei un bon exemple. Los franquistas imputan la destruccion aus “camicazes rois”. Totun, un jornalista, George L. Steer deu New York Times demostrarà la responsabilitat de la sola Legion Condòr (fòrça aeriana formada de volontaris a partir d’efectius de l’Alemanha nazia que combatón aus costats deus nacionalistas espanhòus). La participacion de las populacions dens trabalhs de defensa, lo bombardament de las vilas, los desplaçaments de las populacions engendran ua iconografia basada sus la preséncia de las victimas dens las fòtos e la mesa en scèna de la dolor e de l’afliccion.
Cau notar que los navèths mejans tecnics permeten la produccion d’un nombre d’imatges de non pas créser. Aqueras avançadas tecnologicas facilitan la produccion de l’informacion, l’imatge, l’immersion deu reportaire dens las operacions e, atau, favorizan ua cobertura mondiau deus eveniments.
Robert CAPA, Mòrt d’un soldat republican, © Life, Wikimedia
Las avançadas son nombrosas: reduccion de la talha deus aparelhs com Rolleiflex (1929), Leica (1925) o Contax (1932), simplificacion de la lor utilizacion, objectius mei luminós, utilizacion de filmes en 35 mm de bon emplegar en operacion.
Las revistas illustradas de gran tiratge de la premsa europèa balhan d’ara enlà la prioritat a l’imatge suu tèxte. En consequéncia, vedem navèras revistas: Regards, Picture Post o Life.
Los fotografes que’s son illustrats son tan nombrós qu’ei dificile de’n har ua seleccion. Per la partida internacionau, lo trio Robert Capa (1913-1954), la soa companha Gerda Taro (1910-1937) e David Seymour (Chim) (1911-1956). De segur, los fotografes espanhòus an seguit aqueth periòde dambe talent, dont Agustí Centelles i Ossó (1909-1985).
La dusau Guèrra Mondiau (1939-1945)
La dusau Guèrra Mondiau ei un periòde de grana produccion fotografica. Los principaus país belligerants se son organizats entà fotografiar o filmar las lors operacions de guèrra. E com pendent lo prumèr conflicte mondiau, las fòtos presas peus participants van jogar un ròtle important dens l’imatge veïculat, pendent e après lo conflicte.
La fotografia privada au servici de la comunicacion de guèrra
L’ua de las quate fotografias de la seria deu Sonderkommando d’Auschwitz-Birkenau en Polonha aucupada peus nazis
La difusion deus aparelhs fotografics s’accelèra pendent la Segonda Guèrra mondiau. La fòto de guèrra professionau impausa las soas règlas mes los belligerants encoratjan los usatges privats. Per exemple, dens l’Alemanha hitleriana, la fotografia amatora ei supausada ahortir los ligams enter lo front e l’endarrèr. En fèit, ei favorizada tant que non vedem pas la brutalitat deus combats e las exaccions contra los civius. Autanlèu 1941, lo generau Wöhler hè defénder las fotografias de la zòna conta-rotlada peus Einsatzgruppen, las unitats mobilas d’exterminacion.
Totun, imatges extrèmes demoran dens cercles barrats. E sovent, la fotografia escapa au son autor. En URSS, on la fotografia privada ei encoratjada tant que s’inscriu dens la linha oficiau, imatges d’atrocitats gahadas sus soldats alemands sèrven a illustrar los jornaus que denóncian la violéncia nazia.
Mei tard, taus clichats venguen pèças a carga dens los procès d’aprèsguèrra. Per exemple, las fòtos deus massacres de Katyń servishen au còp aus sovietics e aus nazis entà se renviar la responsabilitat de las exaccions cometudas. Las vistas presas dens ua cramba de gas d’Auschwitz per un membre deu Sonderkommando en 1944 servishen a lutar contra l’invisibilitat de l’exterminacion. Ua de las fotografias muisha còs qu’espèran d’estar cremats. Los còs son cremats dens larèrs exteriors quan los crematòris son insufisents.
La desbranda geta sus las rotas 2 milions de parisencs en mai-junh de 1940, LAPI/Roger-Viollet/Paris Musées
Los Estats Units e la maquina de produccion de fòtos de guèrra
Nos limitaram a l’organizacion desvolopada peus Estats Units, pr’amor ei plan documentada, mes los autes belligerants (G-B, Alemanha, Japon e URSS) avèvan organizacions similaras.
L’organizacion americana hè partida integranta de la maquina de guèrra dab los sons prejutjats, la soa eficacitat e un messatge clar. Atau, los Americans pòrtan, tot lo long de l’engatjament deu país, l’afirmacion deus Estats Units com lo país de la libertat.
La dusau Guèrra mondiau pausa problèmas navèths de logistica. Totun, los Estats Units dispausan de mejans tecnics entà transméter las fotografias per cable o per ràdio. Lo desfís ei de saber com organizar la presa de vista entà que tots los fronts sian cobèrts e que tota la premsa aja accès aus imatges.
Lo Signal Corps
Robert Capa, Desbarcament d’Omaha Beach, 1944
Lo Signal Corps a la responsabilitat de la comunicacion e donc de las fotografias. En prumèr, lo lor objectiu ei militar, a per mira6 ua utilizacion immediata suus terrens d’operacion. L’aute objectiu mei politic ei lo sosteng de las tropas e de la populacion, la transmission aus mèdias deus Estats Units e de l’estrangèr. Hornish mei de 500 000 imatges fixes aus mèdias americans e britanics e hornish comunicats oficiaus e fotografias a la premsa cada jorn.
Après Pearl Harbor, l’armada fixa directivas estrictas entà la fotografia de premsa. La règla principau ei que totas las fòtos civilas sian accessiblas a tots e entad aquò, la premsa deu méter en comun lo son personau dens lo Still Photographic War Pool. Aqueste amassa las tres agéncias americanas principaus (Associated Press, Acme Newspictures e Internacionau News Fòtos) e la revista Life.
Los organes de premsa accèptan non solament que i aja ua censura oficiau mes tanben que l’armada los inonde de prospèctus, de comunicats e de fotografias militaras. Tot aquò pòt influenciar las lors posicions.
Los veïcules de l’armada americana travèrsan l’arriu Prüm a Lünebach en març de 1945, © US National Archives
Dens la practica, la censura autoriza la publicacion de fotografias de l’enemic o deus mòrts aliats, mes pas deus mòrts americans. En mei, las fotografias d’Afroamericans a l’armada son censuradas mei d’un còp.
Lèu, lo president Roosevelt compreng que lo public vòu véder las victimas. E las directivas navèras de seteme de 1943 autorizan las fotografias de soldats americans nafrats o mòrts, a condicion que n’us poscan pas identificar. Atau, la censura tròba un equilibri enter ua modèsta divulgacion de çò que’s passa sus las linhas de front e lo sosteng interior a la guèrra.
Lo còst en vitas peus fotojornalistas americans ei haut e proporcionaument mei pesuc que lo deus militars. En tot, 37 correspondents de la premsa escriuta e fotografica son tuats pendent la guèrra, 112 son nafrats e 50 son internats dens camps de presoèrs de guèrra.
Lo sègle XX – 1950-2000 – la baisha de la fòto de guèrra
La fin oficiau de la dusau Guèrra Mondiau n’arrèsta pas los conflictes dens lo monde. Au contra, en 1945, comença un long periòde d’instabilitat enter los dus blòcs vencedors de la dusau Guèrra Mondiau, devath la miaça permanenta d’ua guèrra nucleara. Sense la violéncia deu conflicte precedent, la Guèrra Hreda alimenta mei d’un conflicte « regionau » on los dus blòcs s’afrontan dab l’ajuda deus lors ahidats7 e de las armas que’us hornishen.
Ronald L. HAEBERLE, fotografe de l’armada americana; fòto presa lo 16 de març de 1968 a l’endedia deu massacre de My Lai que muisha sustot hemnas e mainatges mòrts sus ua rota, © Wikimedia Commons
Hèra d’aqueths conflictes son ligats a la descolonizacion: guèrra de Corèa, guèrra d’Indochina seguida de la de Vietnam, guèrra d’Argeria, conflicte araboisraelian, guèrra de Liban, etc. La lista qu’ei sense fin. L’article Wikipèdia Lista de las guèrras identifica 175 conflictes pendent lo periòde 1945-2000. Tots n’an pas avut la medisha cobertura mediatica. Las victimas n’an pas lo medish pes entaus organes de comunicacion internacionaus e lo lor interès depend de la distància enter lo lòc de combat e los lors centres de decision editoriau.
Tà demorar dab l’exemple deus Estats Units, presentem tres guèrras: la Guèrra de Viet-Nam (1955-1975), e las duas Guèrras deu Gòlfe (1990-1991 e 2003-2011).
Au contra de fòrças conflictes de la dusau mieitat deu sègle XXau, los tres retenguts implican las tropas americanas. E com pendent las duas Granas Guèrras, la maquina de guèrra americana s’ei aviada8 au còp dens la conduita deus combats suu terren e tanben dens l’accion tà mestrejar la comunicacion.
Veiram que, maugrat aquera aparenta similaritat, los Estats Units auràn en Vietnam e en Iraq, estrategias diferentas per çò de la comunicacion.
La Guèrra de Vietnam (1955-1975)
Eddie Adams, Saigon, Vietnam, 1èr de heurèr de 1968. Pendent l’ofensiva deu Têt, lo cap de la polícia sud-vietnamiana tua d’ua bala dens lo tempe un presonèr vietcong © Eddie Adams / AP / SIPA.
La Guèrra de Vietnam ei sovent qualificada de prumèra guèrra televisada. Totun, la màger part deus reportatges televisats non son pas filmats pendent los combats. Son sovent reportatges convencionaus, basats sus despachas9 deus servicis de premsa e legits per presentators.
Com dens la segonda Guèrra Mondiau, lo Signal Corps assegura la cobertura fotografica oficiau. A la dobla mission de sosténguer las operacions militaras e de hornir materiau mediatic aus organes d’informacion.
Comença a plaser10 a la prima 1965. En 1968, au mei hòrt de la guèrra, 600 jornalistas son acreditats. Los jornalistas pòden emplegar lo transpòrt militar. Aquera proximitat dab lo camp batalhèr compòrta riscs evidents e mei de 60 jornalistas seràn tuats pendent la guèrra. Daubuns fotografes de guèrra enviats per la premsa i ganharàn ua reconeishença internacionau com Ronald L. Haeberle, autor de la fòto Massacre de My Lai, Nick Ut autor de la fòto terribla Napalm Girl que’u valerà lo Prèmi Pulitzer o Eddie Adams per la fòto de l’execucion en plea carrèra d’un partisan Viêt Cong peu cap de la polícia nacionau. Podem citar tanben Larry Burrows, Malcolm Browne, Tim Page, Gilles Caron, Philip Jones Griffiths, Hugh van Es.
Lo ròtle deus mèdias dens la guèrra de Vietnam contunha d’èster un subjècte de controvèrsia. Daubuns pensan que los mèdias an jogat un ròtle màger dens la des·hèita americana. Après 1968, los reportatges negatius aurén aflaquit11 lo sosteng a la guèrra, tot en hornir informacions a l’enemic. En efèit, los reportatges de Vietnam n’èran pas censurats. Ua question demora: lo ton de mei en mei sceptic e pessimista deus reportatges crea o miralha l’opinion deu public american? Podem pensar que la desillusion americana de cap a la guèrra sia lo produit de nombrosas causas. Per exemple, l’aumentacion de las pèrtas americanas entà un conflicte luenh de l’America pregonda e dont los objectius son pas ni comprés ni partatjats.
La prumèra Guèrra deu Gòlfe (1990-1991), ua guèrra aseptizada?
La prumèra Guèrra deu Golfe opausa deu 2 d’aost de 1990 dinc au 28 de heurèr de 1991, Iraq a ua coalicion de 35 Estats dirigida peus Estats Units après l’invasion e l’annexion de Kowait per Iraq.
Dens la soa comunicacion, l’administracion americana tira las leçons de la guèrra de Vietnam. Lo Pentagòn preng lo conta-ròtle de la difusion de las informacions, impausa restriccions a la premsa e censura los contenguts presentats au public.
Los militars organizan lo sistèma dit deus press pools entà conténguer l’activitat deus jornalistas e sustot deus cameramen. S’agish d’integrar un petit grop de jornalistas a las operacions militaras. Puish partatjan anonimament las informacions dab los reportaires demorats a l’endarrèr. L’estat major pòt atau conciliar ua dobla exigéncia: garantir la seguritat deus jornalistas e conta-rotlar l’informacion. En fèit, los press pools son d’ua part ua reaccion a la relativa libertat deishada pendent la guèrra de Vietnam e, d’auta part, ua responsa a las nombrosas criticas que suscitèc l’abséncia de tot jornalista pendent l’intervencion a la Granada. Totun, la premsa ensaja de’s deféner contra las restriccions d’accès a l’informacion e hè conéisher las soas preocupacions sus las restriccions impausadas.
Veïcules derrocats bòrdan l’autorota 80, dita autorota de la mòrt, itinerari seguit per las fòrças iraquianas entà húger Cowait e tornar en Iraq pendent l’operacion Tempèsta deu desèrt, 18 de abriu de 1991, ©Wikimedia Commons
L’armada vòu mestrejar l’impacte deus imatges de la guèrra au près deu public. Non s’agish pas briga de defénder las difusions de tots imatges violents mes de’us canalizar. Atau, los sols imatges de destruccion difusats son los imatges vidèo d’avions aliats qu’envia, au centimètre près, missiles sus un objectiu estrategic (pont, usina, casèrna, aeropòrt), en lòcs on civius non deurén pas èster. Dens lo cas contrari, los militars se desencusan, e parlan alavetz de « domaus collateraus”, sosentenut involontaris mes inevitables a la guèrra.
Quan los progrès tecnologics de la television permeterén de presentar imatges en dirècte, los hialats de television americana dependen de las informacions e deus imatges hornits per l’armada.
La prumèra Guèrra deu Gòlfe ei l’escadença de criticas. De l’ua part, pr’amor deus imatges adobats12, la guèrra ei percebuda com un raconte passionant o, péger, un videojòc que pòrta lo sol punt de vista militar american. De l’auta part, la television ei privilegiada au detriment deus autes mèdias, la premsa escriuta e la fotografia.
La dusau Guèrra deu Gòlfe o Guèrra d’Iraq
Al Musayyib, 27 de mai de 2003. Un mainat iraquian sauta per dessús los còs de victimas retrobadas dens ua hòssa comuna au sud de Bagdad. Las victimas estón tuadas peu governament de Saddam Hussein pendent un suslhevament shiite après la guèrra deu Gòlfe de 1991. ©Marco Di Lauro/Getty Images, Extrèit deu libe Photojournalists on War
La dusau Guèrra deu Gòlfe o Guèrra d’Iraq comença oficiaument lo 20 de març de 2003 dab l’invasion d’Iraq per la coalicion miada peus Estats Units contra Saddam Hussein. Hè seguida a ua longa campanha de desinformacion orquestrada peu govèrn american e los grans mèdias. Dont Fox News de Rupert Murdoch, un fervorós partisan de la guèrra e de l’invasion d’Iraq.
L’invasion condusish a la des·hèita rapida de l’armada iraquiana, a l’arrestacion e a l’execucion de Saddam Hussein atau com a la mesa en plaça d’un govèrn navèth. Après un long periòde de trobles, de transferiment deu poder aus Iraquians e de nombrós actes de violéncia, los Estats Units se desengatjan a partir de 2009. Lo 18 de deceme de 2011, las fòrças americanas se’n van deu país.
Au moment de l’invasion d’Iraq, lo tractament de l’informacion peu governament american ei parièr a lo de la prumèra Guèrra deu Gòlfe. Pas mens de 775 reportaires e fotografes viatjan com jornalistas embarcats (embedded). An signat contractes dambe l’armada que limitan los contenguts deus reportatges. Lo hialat de television americana ei prò guèrra.
La premsa ei planvenguda per las operacions de propaganda, com la “liberacion” de la militara Jessica Lynch d’un espitau iraquian. Reconeisherà era medisha que tota l’operacion èra estada ua mesa en scèna. En d’autes país, las cadenas d’informacion difusan imatges de victimas civilas rarament vistas dens los mèdias americans.
De la dificultat de hèr lo fotografa de guèrra
Mentre que la practica que consistish a integrar unitats militaras èra correnta a Kowait en 1991 e en Afganistan en 2001, preng amplor en Iraq, en partida pr’amor de la perilhositat de la guèrra.
L’insurreccion deus grops religiós de 2006-2007 transforma la faiçon dont los jornalistas pòden trabalhar. Venguen hòrt dependents de las unitats militaras dab las quaus son integrats.
Garma, 31 d’octobre de 2006. Lo sergent Jesse E. Leach hica Juan Valdez, nafrat per un tiraire de tria pendent ua patrolha, a sauva. Extrèit deu libe Photojournalists on War © João Silva/The New York Times
En Iraq, a la diferéncia d’autes conflictes, los fotografes estrangèrs non pòden pas causir qu’un sol camp, la coalicion. Pr’amor los Iraquians los considèran com enemics.
Mes, entà nombrós fotografes, l’integracion dambe los soldats lheva questions eticas.
Los debats contunhan enqüèra uei: a quau punt los eveniments d’aqueras duas guèrras deu Golfe estón filtrats per la perspectiva de l’armada americana e deus sons aliats?
Dens Photojournalists on War: The Untold Stories from Iraq, Michael Kamber, fotografe eth medish en Iraq, pausa la question. Demanda a 70 fòtojornalistas racontes e fòtos de la guèrra en Iraq qu’èran pas jamei estats publicats. Los fotografes descriven dab los lors mots e los lors imatges las accions sovent escandalosas e a còps eroïcas que los jornalistas enterprengón entà ensajar de cobrir la guèrra. Discutishen tanben deu ròtle deus mèdias e de las questions de censura.
La fotografia de guèrra uei
Lo contèxte càmbia dens lo darrèr quart deu sègle XXau. Met fin a la gran’ epòca de la fòto de guèrra e au quite fòtojornalisme de guèrra. En efèit, los expèrts considèran que lo passatge d’un environament mediatic circonscriut a la radiodifusion e aus jornaus, a un environament numeric, mobile e dominat per las platafòrmas, ei probablament lo cambiament mei fondamentau dens la nosta faiçon de comunicar despuish lo desvolopament de l’estamperia.
Lexic